Niniejsze zestawienie obserwacji rzadkich gatunków obejmuje okres od początku września do końca listopada 2013 roku. Do najciekawszych obserwacji należały: pierwsze krajowe stwierdzenie jerzyka bladego, drugie stwierdzenie brodźca żółtonogiego oraz świstunki północnej, a także aż trzy obserwacje sowy jarzębatej.

Czapla purpurowa jest aktywna przeważnie o zmroku i nocą, cały dzień może stać w jednym miejscu. Rzadziej niż siwa siada na drzewach. Jest ściśle związana z trzcinowiskiem, zwykle kryje się wśród trzcin, rudniej ją wypatrzeć niż siwą, która ? jako słabiej związana z szuwarami ? często jest widywana w miejscach bez trzcin, nierzadko zupełnie odsłoniętych, np. na plaży (a w Holandii nawet na ulicach niektórych miast).

Rozpoznawanie piskląt zagniazdowników jest rzadką umiejętnością. Praktycznie ich się nie widuje, bo kryją się, dobrze maskują, a szatę puchową noszą tylko przez 2-3 tygodnie. Nadto przepisy o ochronie przyrody wielu państw zabraniają obserwacji i fotografowania ptaków przy gnieździe oraz niepokojenia ich w okresie lęgowym. Stąd nadal skąpa jest nasza wiedza o cechach, po których można rozpoznać gatunek pisklęcia. W terenie zwykle identyfikuje się go przez skojarzenie z gatunkiem dorosłych ptaków, będących w pobliżu. Jednak rozpoznanie samotnego pisklęcia, martwego lub widniejącego na nieopisanym zdjęciu, może być bardzo trudne. A to dlatego, że brak publikacji, które przedstawiałyby w miarę rzetelnie wygląd piskląt. Wszystkie malowane ilustracje, nawet w bardzo poważnych książkach ornitologicznych, są pod tym względem zupełnie bezwartościowe. Jedynym wyjątkiem jest świetnie napisany i zilustrowany przez Jona Fjeldsa ?Przewodnik do oznaczania młodych zagniazdowników europejskich?*, wydany w Danii 36 lat temu. Został on opracowany na podstawie przede wszystkim preparatów muzealnych (dobre fotografie piskląt w tamtym czasie były bardzo rzadkie), więc nie zwraca uwagi na niektóre cechy, które można zauważyć.

I mamy pierwsze rozstrzygnięcia w naszym konkursie rozpoczętym w numerze 3/2013. Zadanie chyba nie sprawiło trudności, choć liczba odpowiedzi nie była imponująca. Może kolejna zagadka zachęci większą grupę młodych znawców ptaków do udziału w konkursie.

Notowana 3-krotnie w Polsce, a dużo częściej w Fennoskandii i na zachodzie Europy, rokuje w przyszłości dalsze krajowe stwierdzenia.

Liczebność tego niewielkiego gołębia wyraźnie się zmniejsza. Utrzymywanie się spadkowego trendu może doprowadzić do sytuacji, że już niedługo turkawkę trzeba będzie wpisać na listę gatunków znajdujących się w Polskiej czerwonej księdze zwierząt.

Gdy w lipcu 2013 roku, dzięki uprzejmości czołowego izraelskiego ornitologa Yoava Perlmana, dowiedziałem się o możliwości ponownego wzięcia udziału w liczeniu ptaków drapieżnych migrujących nad Izraelem, nie zastanawiałem się długo. W pamięci miałem bogactwo gatunków i wspaniałe dla każdego ptasiarza widoki tysięcy orlików, trzmielojadów czy kań czarnych, które podziwiałem po raz pierwszy rok wcześniej. Oblicza się, że nad tym niedużym krajem przelatuje wiosną i jesienią łącznie około pół miliarda ptaków! Liczba ta jest pochodną położenia Izraela, będącego geograficznym pomostem między Europą, Afryką i Azją.

Gąsiorek (Lanius collurio) to najpospolitszy krajowy przedstawiciel rodziny dzierzb (Laniidae). Oprócz niego do lęgowych gatunków dzierzb w naszej awifaunie należą srokosz (Lanius excubitor) oraz sporadycznie lęgowe: dzierzba czarnoczelna (Lanius minor) i dzierzba rudogłowa (Lanius senator), których populacje w Polsce wyginęły lub prawie zanikły. Oprócz nich na liście ptaków z tej rodziny stwierdzonych w Polsce figuruje jeszcze dzierzba pustynna (Lanius isabellinus) ? widziana w Polsce dotychczas 6 razy.

Jedna z pomorskich rzek o charakterze górskim. Z płytkiej wody wystają liczne kamienie, o które rozbija się wartki nurt. Na jednym z nich daje się zauważyć białą plamę, jakby namalowaną farbą kropkę. Plama porusza się i po chwili znajduje się przy innym kamieniu. I znów znika, by pojawić się gdzie indziej.

W momencie, kiedy macie, Szanowni Czytelnicy, ten tekst przed sobą, od IX Międzynarodowego Festiwalu Fotografii Przyrodniczej minęło sporo tygodni. Co można napisać o tegorocznej edycji? Jak wypada na tle dotychczasowych i w porównaniu z konkurencją imprezy toruńskiej?

Od kilku dni nie mogłem się doczekać wyprawy na sowę jarzębatą. Wprawdzie miała to być już trzecia moja wizyta we wsi Lutobrok-Folwark, w której zatrzymała się na przelocie, ale perspektywa obcowania po raz kolejny z tak rzadkim ptakiem z trudem pozwalała zasnąć.

Digiscoping, polegający na wykonywaniu zdjęć aparatem cyfrowym połączonym z lunetą obserwacyjną, pozwala odkrywać i utrwalać na fotografii przyrodę, a zwłaszcza bogactwo gatunków zasiedlających ziemię. Już od ośmiu lat Firma SWAROVSKI OPTIK organizuje konkurs ?Digiscoper of the Year? i zachęca autorów zdjęć digiscopowych z całego świata, by zaprezentowali swoje najlepsze fotografie szerokiemu gronu znawców tematu i pozwolili, by zostały ocenione przez ekspertów zasiadających w jury konkursu i wzięły udział w walce o nagrody.